ပျီႇ၊ ဝဵင်း

ဝဵင်းပျီႇ Prome
ဝဵင်း
ၽြႃးသူၺ်ႇသၢၼ်ႇတေႃႇ ဢၼ်မီးတီႈ ဝဵင်းပျီႇ
ဝဵင်းပျီႇ
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 18°49′01″N 95°13′05″E
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈတိူင်း	ၸႄႈတိူင်းပႃႇၵိူဝ်
ၸႄႈတွၼ်ႈ	ၸႄႈတွၼ်ႈပျီႇ
ၸႄႈဝဵင်း	ၸႄႈဝဵင်းပျီႇ
ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်း (2014)
• ႁုပ်ႈ	134,861
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+6:30)

ဝဵင်းပျီႇ (မၢၼ်ႈ: ပြည်မြို့ ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Pyay) ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ၽင်ႇၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ၼမ်ႉၵဵဝ် သေ ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်တူၵ်း ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းသုတ်း တီႈ ၸႄႈတိူင်းပႃႇၵိူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တင်း ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈသေ ဢဝ်တၢင်းလူတ်ႉၵႃးဝႃႈ ၵႆယၢၼ် (179)လၵ်း၊ ဢဝ်တၢင်းရူတ်ႉရဵၼ်းသေ ၵႆယၢၼ် (161) လၵ်းသေ ပဵၼ်တၢင်းလူတ်ႉၵႃးသုတ်း တႃႈၵုင်ႈ-ပျီႇယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ ဝဵင်းပျီႇယဝ်ႉ လတ်းၸႄႈတိူင်းမၵူၺ်းသေ ၸၢင်ႈၵႂႃႇလႆႈ ၵျွၵ်ႉပတွင်း၊ ပူးၵမ်ႇလႄႈသင်၊ ၸၢင်ႈၵႂႃႇလႆႈၸူး ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇလႄႈသင်၊ လတ်းၶၢမ်ႈၼမ်ႉၵဵဝ်ယဝ်ႉ လုၵ်ႉတီႈ ဝဵင်းပၢၼ်းတွင်းသေ ၸၢင်ႈၵႂႃႇလႆႈပႃး ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇလႄႈ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ် သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းၶႅမ်ႉလီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ် ၶၢဝ်းတၢင်းၼမ်ႉဝႃႈ တင်းဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ၵႆယၢၼ် 263 လၵ်းယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း သႃႇလီလႄႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၵေႃႈ တူၵ်းတီႈလီယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် တၢင်းရူတ်ႉရဵၼ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် တၢင်းရူတ်ႉရဵၼ်း တႃးၵုင်ႈ-ပျီႇၼၼ်ႉ ဢင်းၵိတ်ႉၶဝ်ႈ လႆႈႁဵတ်းမႃး မိူဝ်ႈ ပီ 1877၊ လိူၼ်မေႇ 1 ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းယၢဝ်းမီး 161 လၵ်းသေ ငိုၼ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇမၼ်း မႅၼ်ႈၵႂႃႇ 1,175,3000 ၼႆ လႆႈႁၼ်ၼႂ်းၽိုၼ်းမၢႆတွင်းဝႃႈၼၼ်ယဝ်ႉ။ (သိုပ်ႇႁဵတ်း တၢင်းရူတ်ႉရဵၼ်း တႃႈၵုင်ႈ၊ ပျီႇ၊ တႃႈလိူဝ်ႇ၊ ၸႄႈၼႃး၊ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ ပတဵင်ႇ၊ မူၵ်ႉတမ၊ မေႃႇလမႅင်ႇ ၸွမ်းၼင်ႇၶပ်ႉၸႅၼ်ႇဝႆႉၼႆႉယဝ်ႉ။)ဢၼ်ပဵၼ် ၸုမ်းမျူႇၼီႇၸီပႄႇ ဝဵင်းပျီႇၼႆႉ ဢင်းၵိတ်ႉၶဝ် လႆႈတင်ႈတႄႇမႃး မိူဝ်ႈပီ 1874 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းပျီႇၼႆႉ မီးႁူၼ်ႈႁၢင်ႈႁိၼ် မၢႆတွင်း ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်းသေ ၵႆႉႁၼ်ၽိတ်းၵၼ်တင်း ႁူၼ်ႁၢင်ႈတွင်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ် ပၢႆးပႆႇၺႃႇဝႃႈ လႆႈပိုတ်ႇဝႆႉ ႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉသုင် (5) ႁူင်းသေ ႁူင်းႁဵၼ်းပဵၼ်မေႃသွၼ်လႄႈ မီးဝႆႉႁူင်းႁဵၼ်းပၢႆးၸၢၵ်ႈပၢႆးမိုဝ်းသေ ဢၼ်ပဵၼ် ၸၼ်ႉၸွမ်ပၢႆးၸၢၵ်ႈ ထူၼ်ႈသၢမ်ႈ တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် ၸၼ်ႉၸွမ်ပၢႆးၸၢင်ႈပျီႇ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်ပျီႇ (ဢွၼ်တၢင်းပဵၼ် ၶေႃးလဵၵ်ႉပျီႇ)၊ ၸၼ်ႉၸွမ်ၶွမ်ႇပိဝ်ႇတႃႇ (ပျီႇ) (ဢွၼ်တၢင်းပဵၼ် ၶေႃးလဵၵ်ႉၶွမ်ႇပိဝ်ႇတႃႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ) ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇပူင်သွၼ်ပၼ်ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵင်းၵဝ်ႇ သရေႇၶိတ်ႉတရႃႇ ဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ပျူႇ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ဢၼ်လိုဝ်းလင်မႃးၼႂ်း ပိုၼ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉတီႈ ထုင်ႉမေႃႇၸႃႇ တီႈဝဵင်းပျီႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တိုၵ်ႉလႆႈႁၼ် ႁွႆးမိုဝ်းၾိင်ႈငႄႈပျူႇယူႇ တေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။